CÁCH THÔNG GIÓ VÀ GIẢM NHIỆT CHO PHÒNG MÁY NÉN KHÍ

Nội dung chính

Tại sao nhiệt độ phòng máy nén khí trục vít lại quan trọng?

Trong quá trình vận hành, máy nén khí trục vít sinh ra lượng nhiệt rất lớn, chủ yếu từ ma sát giữa các trục vít, mô tơ và hệ thống làm mát. Nếu nhiệt độ phòng máy không được kiểm soát, không chỉ hiệu suất giảm mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tuổi thọ thiết bị.

Nhiệt độ cao trong phòng máy có thể dẫn đến:

Lãng phí điện năng: Nhiệt độ lý tưởng để máy hoạt động hiệu quả là dưới 85°C. Khi nhiệt độ cao hơn, hiệu suất nén khí giảm, dầu mất độ nhớt, khả năng làm kín kém. Máy phải chạy nặng hơn, tiêu thụ nhiều điện hơn.
Dầu nhanh hỏng, tạo keo dầu: Với dầu gốc khoáng, nhiệt độ trên 95°C có thể làm giảm 30-50% tuổi thọ dầu, gây keo dầu, đóng cặn, và làm giảm khả năng tản nhiệt. Điều này dẫn đến chi phí bảo dưỡng lớn như thay bi đầu nén, phớt, phụ kiện lọc, tách dầu, O-ring và vệ sinh giàn tản nhiệt.
Phụ kiện mau xuống cấp: Nhiệt cao làm tăng cặn cacbon trong dầu, khiến lọc tách và các phụ kiện phải thay sớm hơn. Có thể xảy ra cháy, biến dạng cao su, hỏng kit, O-ring, gây rò rỉ khí và dầu.
Vòng bi và phớt nhanh mòn: Khi dầu mất độ nhớt và chứa nhiều cặn, khả năng làm mát vòng bi kém đi. Vòng bi hoạt động ở tốc độ cao dễ nóng quá mức, dẫn tới hỏng hóc sớm.

Hệ thống thông gió kết hợp với máy nén khí AEMG

Những nguyên nhân khiến phòng máy nén khí bị nóng

Trước khi tìm cách giảm nhiệt độ phòng máy nén khí, cần xác định rõ nguyên nhân. Dưới đây là các yếu tố phổ biến:

Phòng kín, không có hệ thống thông gió

Nhiều nhà xưởng thiết kế phòng máy kín để giảm tiếng ồn, nhưng lại vô tình “nhốt nhiệt” bên trong. Khi không khí nóng không được thoát ra, nhiệt độ tăng nhanh theo từng giờ vận hành.

Hướng xả gió nóng sai

Gió nóng từ két làm mát (radiator) thường bị thổi ngược lại vào phòng, hoặc không có đường dẫn ra ngoài, khiến không khí trong phòng ngày càng nóng.

Bụi bẩn bám vào két giải nhiệt

Bụi công nghiệp hoặc dầu bôi trơn bám dày trên bề mặt két làm mát làm giảm hiệu suất tản nhiệt. Khi đó, máy phải làm việc với tải cao hơn, sinh nhiệt nhiều hơn.

Dầu máy kém chất lượng hoặc quá cũ

Dầu máy nén khí đóng vai trò truyền nhiệt và bôi trơn. Nếu dầu đã oxy hóa, đặc lại hoặc chứa tạp chất, khả năng truyền nhiệt giảm mạnh, khiến hệ thống quá nóng.

Nhiều máy nén đặt chung trong phòng nhỏ

Một số nhà máy đặt 2–3 máy nén trong cùng một không gian kín, nhưng lại không mở rộng diện tích hoặc bổ sung quạt hút – đẩy, dẫn đến nhiệt độ tổng thể tăng cao nhanh chóng.

Các kiểu thông gió phổ biến cho phòng máy nén khí

Sau đây là 3 kiểu thông gió thường được áp dụng để giúp phòng máy nén khí tản nhiệt hiệu quả và đảm bảo thiết bị vận hành ổn định:

Kiểu 1 – Thông gió tổng (Loại A)

Thông gió toàn bộ phòng, bao gồm máy nén khí và máy sấy khí.
Cần quạt có lưu lượng lớn hơn tổng lượng gió xả từ các máy.
Thích hợp khi trần phòng cao hơn máy trên 2m và nhiệt độ phòng cao hơn bên ngoài khoảng 5°C.
Ít phổ biến ở Việt Nam vì điều kiện nhiệt độ và thiết kế trần thường không phù hợp khí hậu nhiệt đới.

Kiểu 2 – Thông gió ống đẩy (Loại B)

Ống dẫn gắn trực tiếp vào miệng xả của máy nén khí, tận dụng quạt gió trong máy để đẩy khí nóng ra ngoài.
Nếu có máy sấy rời, cần thêm quạt thông gió tổng để xử lý khí nóng từ máy sấy.
Áp dụng khi ống dẫn ngắn (dưới 5m) và tổn thất áp suất dưới 20Pa.
Phổ biến tại Việt Nam nhờ hiệu quả tốt và chi phí đầu tư thấp.

Kiểu 3 – Thông gió ống hút (Loại C)

Ống dẫn đặt cách miệng xả máy nén một khoảng (lớn hơn đường kính ống), trên ống có quạt hút công suất lớn.
Thích hợp với ống thoát khí dài, tổn thất áp suất trên 20Pa.
Lưu ý: Không áp dụng riêng cho máy sấy khí tác nhân lạnh vì có thể gây đóng băng bên trong bộ làm mát.

Sau đây là những điểm quan trọng cần chú ý để hệ thống thông gió vận hành hiệu quả và bảo vệ thiết bị:

Vị trí cửa hút và cửa xả
- Cửa hút gió đặt thấp, tránh nguồn nhiệt và bụi bẩn.
- Cửa xả khí nóng đặt cao để khí nóng dễ thoát ra ngoài.
- Không để cửa hút quá gần cửa xả để tránh khí nóng quay ngược vào máy.
Đường ống dẫn khí xả
- Nên bọc cách nhiệt để hạn chế nhiệt tỏa vào phòng.
- Loại B và C cần thiết kế ống dễ tháo lắp khi bảo dưỡng.
- Loại B nên có lớp bạt cách ly rung giữa máy và ống dẫn.
- Đường kính ống bằng hoặc lớn hơn miệng xả của máy.
- Mỗi máy nên có đường ống và quạt riêng, không dùng chung.
Lọc khí đầu vào
- Cửa hút nên có lưới lọc sơ cấp để chặn bụi và côn trùng.
- Nhà máy dệt cần lưới lọc thoáng nhưng giữ được sợi bông.
- Nhà máy hóa chất, sơn tránh hút khí chứa hóa chất hoặc sơn bay.
- Nhà máy thép, gạch, nhiệt điện tránh vị trí gần lò đốt sinh SO₂ gây ăn mòn.
Công suất quạt thông gió
- Tính toán dựa trên lưu lượng và nhiệt xả của máy.
- Ví dụ: Máy 22kW cần quạt Loại A khoảng 222-260 m³/phút, Loại B khoảng 38 m³/phút, Loại C khoảng 70-108 m³/phút (tùy có máy sấy hay không).
Lắp đặt ban đầu: Tránh để máy hút lại khí nóng từ hệ thống, đặc biệt khí xả từ máy sấy.

Các biện pháp giảm nhiệt và làm mát cho phòng máy nén khí

Sau đây là những cách giúp hạ nhiệt và đảm bảo máy nén khí hoạt động ổn định:

Hệ thống thông gió hiệu quả
- Dùng quạt hút để đẩy khí nóng ra ngoài.
- Dùng quạt thổi đưa khí tươi vào, tạo luồng đối lưu mát mẻ.
Ống dẫn khí
- Dẫn khí nóng ra ngoài bằng ống kích thước phù hợp.
- Đảm bảo ống không bị tắc hay co hẹp làm giảm lưu lượng.
Hệ thống làm mát bổ sung
- Tản nhiệt khí: Giảm nhiệt của khí nén trước khi sử dụng.
- Tản nhiệt nước: Một số trường hợp dùng nước làm mát máy hiệu quả hơn.
Vệ sinh và bảo dưỡng định kỳ
- Làm sạch lọc khí đầu vào để giữ không khí sạch, giảm tải cho máy.
- Vệ sinh két giải nhiệt để tối ưu hiệu suất làm mát.
- Kiểm tra các bộ phận khác để tránh hỏng hóc bất ngờ.
Thiết kế phòng máy hợp lý
- Phòng rộng, thoáng để không khí lưu thông tốt.
- Cách nhiệt phòng nếu nhiệt độ bên ngoài cao.
Các giải pháp khác
- Thu hồi nhiệt thải để tái sử dụng.
- Lắp cảm biến nhiệt để theo dõi và tự động điều chỉnh hệ thống thông gió.